Iedereen die in loondienst werkt heeft recht op vakantiedagen, dat wil zeggen dat het loon tijdens vakantie (en vrije dagen) wordt doorbetaald. De regel is dat de werknemer ook echt vakantie moet kunnen nemen. De werkgever en werknemer dienen daartoe goed overleg te voeren over de vakantieperiodes. Een verzoek om opnemen van vakantiedagen kan alleen worden afgewezen met een beroep op het bedrijfsbelang.

Per jaar is een werkgever verplicht aan een werknemer vakantie te verlenen gedurende tenminste vier maal het aantal bedongen arbeidsdagen per week. Dit betekent dat een werknemer die full-time werkt (40 uur per week), tenminste recht heeft op 20 vakantie dagen per jaar. Dit is het wettelijke aantal vakantiedagen.
Vaak geeft de werkgever echter meer dagen per jaar; deze dagen (boven de 20) worden bovenwettelijke dagen genoemd. Zodra een werknemer bij een werkgever in dienst treedt, bouwt hij zijn recht op vakantiedagen op. De opbouw van vakantiedagen blijft doorgaan zolang de werknemer aanspraak op loon heeft.

Vakantie is bedoeld om uit te rusten van het werk en dat kan alleen als de werknemer zijn vakantiedagen ook opneemt. Het uitbetalen van vakantiedagen gedurende het dienstverband mag alleen voor wat betreft de bovenwettelijke dagen.

Vakantiedagen verjaren (vervallen) pas na vijf jaar. Als de werknemer vakantiedagen opneemt, worden eerst de 'oude' dagen (dat zijn de dagen die  van het vorige jaar zijn meegenomen) van het saldo afgeboekt. Wie gewoon regelmatig vakantie opneemt, krijgt dus niet met verjaring van vakantiedagen te maken.

Vakantiedagen bij ontslag

Bij uitdiensttreding, ongeacht de reden daarvoor, moeten de tot dat moment opgebouwde maar nog niet genoten vakantiedagen, in geld worden uitbetaald, of voor het einde van het dienstverband worden opgenomen. Valt het einde van het dienstverband/ontslag dus gedurende het kalenderjaar, dan wordt het aantal dagen waarop de werknemer volgens het arbeidscontract voor dat jaar recht heeft, naar evenredigheid tot de einddatum bepaald.

Overigens kan de werkgever de werknemer niet zonder meer verplichten de nog niet genoten dagen voor het einde van het dienstverband op te nemen. Maar ook de werknemer kan niet eenzijdig afdwingen deze  dagen voor het einde van het dienstverband op te nemen. De werkgever kan dit, bijvoorbeeld bij bedrijfsdrukte weigeren en dan zal de werknemer tijdens de opzegtermijn gewoon dienen te blijven werken.

Of: (vak-)Vereniging van werknemers die op grond van de statuten van de vereniging hun onderhandelingsrecht over arbeidsvoorwaarden hebben overgedragen aan de vereniging. Vakbonden zijn meestal op hun beurt aangesloten bij federaties, koepels en dergelijke, die ook weer een vereniging vormen.

Vakbondswerking in de onderneming

Naast werk in de ondernemingsraad bestaat vakbondswerk in de onderneming vaak uit voorlichting en belangenbehartiging voor leden en soms ook niet-leden in de onderneming. De CAO bepaalt vaak dat deze vormen van belangenbehartiging ruimte moeten krijgen en soms ook dat de werkgever daaraan een financiële bijdrage levert.